Union Budget 2023 : 'आत्मनिर्भर भारत' ला प्रोत्साहन देण्यासाठी सरकार 35 वस्तूंवरील सीमाशुल्क वाढवू शकते

'आत्मनिर्भर भारत'च्या प्रयत्नांना चालना देण्यासाठी मोदी सरकार 1 फेब्रुवारी रोजी सादर होणाऱ्या वार्षिक केंद्रीय अर्थसंकल्प 2023 मध्ये सुमारे 35 वस्तूंवरील सीमाशुल्क वाढविण्याचा विचार करत आहे. मीडिया रिपोर्ट्समध्ये असे म्हटले आहे की सरकार ज्या वस्तूंवर सीमाशुल्क वाढविण्याचा विचार करत आहे त्यात खाजगी जेट, हेलिकॉप्टर, इलेक्ट्रॉनिक आणि प्लास्टिक वस्तू, उच्च ग्लॉस पेपर आणि जीवनसत्त्वे इत्यादींचा समावेश आहे.

सरकारचा उद्देश काय आहे

मीडिया रिपोर्ट्सनुसार, सरकारच्या या निर्णयाचा उद्देश आयातीवर अंकुश ठेवणे आणि काही आयात केलेल्या वस्तूंच्या देशांतर्गत उत्पादनाला प्रोत्साहन देणे आहे. यापूर्वी, वाणिज्य आणि उद्योग मंत्रालयाने विविध मंत्रालयांना अत्यावश्यक नसलेल्या वस्तूंची यादी प्रदान करण्याचे निर्देश दिले होते ज्यांची आयात सीमा शुल्कात वाढ करून परावृत्त केले जाऊ शकते.
 

चालू खात्यातील तूट नऊ वर्षांच्या उच्चांकावर

अहवालानुसार, भारताची चालू खात्यातील तूट सप्टेंबरमध्ये संपलेल्या तिमाहीत सकल देशांतर्गत उत्पादनाच्या (जीडीपी) 4.4 टक्क्यांच्या नऊ वर्षांच्या उच्चांकावर पोहोचली आहे, जी मागील तिमाहीत जीडीपीच्या 2.2 टक्क्यांवरून वाढली आहे. देशांतर्गत उत्पादनाला चालना देण्यासाठी दीर्घकालीन धोरणाचा भाग म्हणून अनावश्यक वस्तूंच्या आयातीला परावृत्त करण्याचेही देशाचे धोरणकर्ते उद्दिष्ट ठेवत आहेत.

अनेक आयात केलेल्या वस्तूंवर आधीच शुल्क वाढले आहे

सरकारच्या 'मेड इन इंडिया' आणि 'आत्मनिर्भर भारत' उपक्रमांना पाठिंबा देण्यासाठी अलिकडच्या वर्षांत अनेक वस्तूंवरील आयात शुल्क आधीच वाढवण्यात आले आहे. अत्यावश्यक नसलेल्या वस्तूंच्या स्वस्त आयातीला आळा घालण्यासाठी गुणवत्ता नियंत्रण आदेशही जारी करण्यात आले आहेत.
महसूल वाढेल

तज्ज्ञांच्या मते, आयात शुल्कातील वाढ केवळ काही तयार उत्पादनांवरच लागू केली, तर त्यामुळे केवळ महसुलातच वाढ होणार नाही, तर मेड इन इंडिया उपक्रमालाही चालना मिळेल. ते म्हणतात, या तयार उत्पादनांची निवड जागतिक पुरवठा साखळीतील त्यांचे स्थान आणि एकूण भारतीय अर्थव्यवस्थेसाठी त्यांचे महत्त्व यावर अवलंबून असावी.
 

संपादक : भरत नांदखिले. पोलखोलनामा - लोकशाहीचा चौथा आधारस्तंभ.