Hydrogen powered trains in India : भारत डिसेंबर २०२३ पर्यंत हायड्रोजन-चालित गाड्या सुरू करण्यासाठी सज्ज आहे; प्रथम हेरिटेज मार्गांवर चालवले जाईल

भारतीय रेल्वेने डिसेंबरपर्यंत अरुंद हेरिटेज मार्गांवर हायड्रोजनवर चालणाऱ्या गाड्या सुरू करण्याची योजना आखली आहे, ज्यामुळे त्यांना चीन आणि जर्मनीमध्ये चालणाऱ्या हायड्रोजन गाड्यांप्रमाणेच “पूर्णपणे हिरवे” बनवले जाईल. उत्तर रेल्वेची कार्यशाळा आता हायड्रोजन इंधनावर चालणाऱ्या ट्रेनच्या प्रोटोटाइपवर काम करत आहे ज्याची सोनीपत आणि जींद दरम्यानच्या हरियाणा मार्गावर चाचणी केली जाईल.

दार्जिलिंग हिमालयन रेल्वे, निलगिरी माउंटन रेल्वे, कालका शिमला रेल्वे, माथेरान हिल रेल्वे, कांगडा व्हॅली, बिलमोरा वाघाई आणि मारवाड-देवगड माद्रिया हे भारतीय रेल्वेचे काही वारसा मार्ग आहेत जे मोठ्या प्रमाणात डिझेल वापरतात. हे सर्व नॅरोगेज मार्ग आहेत.

अश्विनी वैष्णव, केंद्रीय रेल्वे मंत्री अश्विनी वैष्णव यांनी माहिती दिली, “डिसेंबर 2023 पासून हायड्रोजन ट्रेन हेरिटेज मार्गांवर सुरू केल्या जातील. यामुळे या हेरिटेज लाईन्स पूर्णपणे हिरव्या होतील.”

भारतीय रेल्वे डिसेंबर 2023 पर्यंत पहिली हायड्रोजनवर चालणारी ट्रेन सुरू करणार असल्याच्या मंत्र्यांच्या घोषणेनंतर हा प्रस्ताव पुढे आला. बेंगळुरूच्या भेटीदरम्यान वैष्णव यांनी पत्रकारांना सांगितले, “आम्ही डिझाइन करत आहोत आणि मे किंवा जूनपर्यंत डिझाइन कुठेही बाहेर पडायला हवे..”

1950 आणि 1960 च्या दशकात तयार झालेल्या सध्याच्या गाड्यांच्या ताफ्याला बदलण्यासाठी अगदी नवीन, हायड्रोजनवर चालणाऱ्या वंदे मेट्रो गाड्या मोठ्या प्रमाणात तयार केल्या जातील.

आज भारतात, बहुसंख्य गाड्या चालवण्यासाठी डिझेल किंवा वीज वापरली जाते. कार्बन उत्सर्जन कमी करण्यासाठी आणि हवामानाचे लक्ष्य पूर्ण करण्यासाठी हायड्रोजनवर चालणारी ट्रेन आवश्यक असेल. अनेक भागधारक हायड्रोजन-चालित तंत्रज्ञानामध्ये स्वारस्य व्यक्त करत आहेत, ज्यामध्ये जगभरातील टिकाऊ वाहतूक पर्याय म्हणून विकसित होण्याची क्षमता आहे.

संपादक : भरत नांदखिले. पोलखोलनामा - लोकशाहीचा चौथा आधारस्तंभ.